Các xét nghiệm và phương tiện chẩn đoán trong đột quỵ

Nếu bạn hay người thân của bạn mắc đột quỵ, ngoài thăm khám bệnh bác sĩ cần thêm những thông tin để đưa ra chẩn đoán xác định và đề ra phương pháp điều trị tốt nhất.

Ngoài những xét nghiệm máu, bệnh nhân có nguy cơ đột quỵ cần thêm những test hay các phương pháp chẩn đoán đặc hiệu khác đối với não, tim, hệ thống mạch máu.

Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh sọ não, tủy sống:

CT scan (Computed axial tomography scan): CT scan là phương pháp sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh 3 chiều của sọ não. CT scan có thể sử dụng để chẩn đoán nhồi máu não, xuất huyết não, và các vấn đề khác của não và thân não.

MRI scan (Magnetic resonance imaging scan): MRI là phương pháp sử dụng từ trường để tạo ra hình ảnh 3 chiều của sọ não, tủy sống.

MRI có thể cho hình ảnh về sọ não và tủy sống chi tiết hơn CT. MRI có thể sử dụng để chẩn đoán nhồi máu não, xuất huyết não, và các bệnh lý khác liên quan tới não, thân não và tủy sống.

Các phương pháp đánh giá hệ thống mạch máu cung cấp cho não:

+ Siêu âm động mạch cảnh - sống (Carotid duplex, Carotid ultrasound): Là phương pháp sử dụng sóng siêu âm để cho những đánh giá hình ảnh của động mạch cảnh và động mạch đốt sống vùng cổ, đánh giá khả năng tưới máu cho não. Siêu âm động mạch cảnh-sống có thể phát hiện tình trạng hẹp mạch máu do xơ vữa.

+ Siêu âm xuyên sọ (TCD-Transcranial doppler): TCD sử dụng sóng siêu âm để do dòng máu ở một số mạch máu trong não. TCD giúp xác định vị trí tắc mạch trong nhồi máu não, đánh giá hiệu quả sau điều trị thuốc tiêu huyết khối, tình trạng hẹp mạch máu nội sọ do xơ vữa.

+ Cộng hưởng từ mạch máu (MRA-Magnetic resonace angiogram): Đây là một dạng đặc biệt của MRI scan, được sử dụng để đánh giá mạch máu vùng cổ hay trong não.

+ Chụp động mạch xóa nền (DSA-Digital subtraction angiography): Một ống dẫn (catheter) được luồn vào trong lòng mạch từ tay hay chân của bệnh nhân, catheter được luồn tới mạch cần đánh giá tại cổ hay trên não.

Thuốc cản quang được bơm qua catheter, chụp Xquang dưới nhiều góc độ giúp bộc lộ rõ các bất thường của mạch máu bao gồm hẹp, tắc nghẹn, dị dạng mạch máu.

Chụp động mạch xóa nền là một kĩ thuật phức tạp hơn siêu âm động mạch cảnh sống, cộng hưởng từ mạch máu (MRA) nhưng cho hình ảnh tốt nhất.

Các phương pháp để đánh giá tim và kiểm tra chức năng của tim

+ Điện tâm đồ (ECG): Là phương pháp ghi lại các hoạt động điện của cơ tim bằng cách gắn các điện cực lên tay, chân và vùng ngực.

Đôi khi điện tâm đồ cần được theo dõi liên tục trong 24 giờ để ghi nhận các sóng bất thường bằng cách cho bệnh nhân mang một máy nhỏ bên người.

+ Siêu âm tim Đầu dò siêu âm được đặt trên lồng ngực để ghi nhận những hình ảnh về tim và mạch máu, giúp đánh giá chức năng của tim.

Các xét nghiệm thường quy

+ X-quang ngực thẳng: X-quang ngực giúp xác định các vấn đề về tim, phổi. Những vấn đề liên quan nhiều tới đột quỵ mà bác sĩ thường quan tâm trên phim X-quang ngực là suy tim và viêm phổi.

+ Tổng phân tích nước tiểu: Giúp xác định vấn đề nhiễm trùng đường tiểu. Nếu tình trạng nhiễm trùng thể hiện trên kết quả xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu có thể cần thiết phải cấy nước tiểu tìm vi khuẩn gây bệnh.

+ Đo oxy mao mạch: Một đầu dò với ánh sáng đỏ được gắn vào đầu ngón tay để đo nồng độ oxy trong máu mao mạch giúp xác định máu có được cung cấp đủ oxy từ phổi hay không.

Các phương pháp đánh giá thần kinh khác

+ Đo điện não: Máy đo điện não ghi nhận lại các sóng phát sinh từ não bộ bằng cách gắn các điện cực nhỏ lên da đầu. Đây không phải là một kĩ thuật thường quy áp dụng cho bệnh nhân đột quỵ, chỉ áp dụng khi bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân có những cơn động kinh kèm theo.

+ Chọc dò tủy sống: Kim chọc dò được chọc vào khe giữa các đốt sống thắt lưng phần thấp để lấy dịch bao quanh não và tủy sống. Chọc dò tủy sống thường được chỉ định cho những trường hợp nghi ngờ xuất huyết dưới nhện hay nghi ngờ nhiễm khuẩn tại não hay tủy sống.

+ Đo điện cơ: Là phương tiện ghi nhận lại các sóng từ các dây, rễ thần kinh và cơ, được sử dụng khi bác sĩ nghi ngờ các vấn đề liên quan tới các dây thần kinh ở tay, chân hay các bệnh lý tại cơ.

Theo BS Phan Văn Mừng - BV Nhân dân Gia định
Khoa Nội Thần kinh