Biến chứng hoặc ảnh hưởng muộn của việc điều trị ung thư ở trẻ em

Biến chứng hay ảnh hưởng muộn là những phản ứng phụ của việc điều trị ung thư ở trẻ em xuất hiện sau khi bệnh nhân đã được chữa khỏi bệnh.

Chúng tôi cho rằng những biến chứng/ảnh hưởng muộn xảy ra ở nhiều bộ phận trên cơ thể, nơi vốn đã chịu tác động bất lợi từ các phương pháp trị liệu. Nó có thể là phản ứng phụ từ việc hóa trị được thực hiện từ nhiều năm trước, hoặc phản ứng phụ của phẫu thuật hoặc xạ trị. Vấn đề này quan trọng đối với những trẻ em đã vượt qua ung thư vì những biến chứng/ảnh hưởng muộn thường là hệ quả khi áp dụng phương pháp điều trị lên một đứa trẻ chưa trưởng thành và sau đó hy vọng quá trình phát triển diễn ra bình thường.

Các loại biến chứng/ảnh hưởng muộn

Những người đã vượt qua ung thư ở trẻ em cũng như gia đình họ nên nhận thức được những biến chứng/ảnh hưởng muộn khác nhau từ phương pháp điều trị có thể xảy ra cho con họ hoặc bệnh nhi nay đã trưởng thành. Ví dụ đối với những bệnh nhân đã được chiếu xạ vùng não theo phác đồ điều trị bệnh bạch cầu (leukemia), vốn được coi là phương pháp điều trị chuẩn cho bệnh nhân bị bệnh bạch cầu những năm 70-80, họ có nguy cơ mắc bệnh u não, hoặc vấn đề liên quan đến sức khỏe tim mạch cao hơn. Chúng tôi đã từng thấy một số biến chứng/ảnh hưởng muộn hoặc lâu dài ở bệnh nhi liên quan đến vấn đề về tim mạch. Do phơi nhiễm đồng thời cả xạ trị và hóa trị, các tác nhân khác nhau có thể biểu hiện thành biến chứng theo nhiều cách ở từng thời điểm khác nhau. Một số loại thuốc nhất định hoặc việc chiếu xạ trong điều trị ung thư có thể ảnh hưởng tới khả năng dậy thì của trẻ, hoặc cùng phương pháp điều trị có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai của phụ nữ, cũng phương pháp đó có thể làm giảm hormone estrogen ở phụ nữ đã trưởng thành khi được điều trị lúc còn nhỏ, và có thể dẫn đến chứng loãng xương. Bệnh nhân hoặc người đã vượt qua ung thư khó có thể nhận biết được tất cả các biến chứng/ảnh hưởng muộn của ung thư ở trẻ em. Chúng tôi thực sự cũng chưa biết hết. Tôi nghĩ điều quan trọng nhất là gia đình hoặc bệnh nhân cần ghi nhớ độ tuổi lúc tiếp nhận điều trị, loại và liều lượng thuốc để có thể trao đổi đầy đủ thông tin tới các cơ sở chăm sóc sức khỏe của họ hiện tại.

Ảnh minh họa - Nguồn: Internet

Theo dõi các biến chứng/ảnh hưởng muộn

Chúng tôi cố gắng cân bằng cho những bệnh nhân đang điều trị ung thư ở trẻ em có thể nhận thức được những rủi ro mà họ phải đối mặt khi chấp thuận các phương pháp điều trị, đồng thời giúp họ không quá sợ hãi trước những rủi ro đó. Tôi muốn bệnh nhân hiểu rằng các triệu chứng bệnh có khả năng do phương pháp điều trị trước đó của họ nhưng họ không nên sợ hãi. Đối với những bệnh nhân mới được chẩn đoán, hiện tại chúng tôi đang cố gắng để đảm bảo rằng tất cả những bệnh nhân đã hoàn tất điều trị sẽ nhận được một bản tóm tắt quá trình điều trị mà họ có thể giữ lâu dài. Hy vọng rằng các bản tóm tắt điều trị sẽ được thực hiện dưới nhiều hình thức mới khi mọi người ngày càng tin cậy vào tài liệu điện tử hơn là giấy tờ. Đối với những người trưởng thành đã vượt qua ung thư lâu dài, chúng tôi cố gắng để đảm bảo rằng họ quay trở lại cơ sở điều trị trước đây và nhận được bản tóm tắt hồ sơ bệnh án điều trị, cũng như phác đồ chăm sóc người vượt qua ung thư để giúp bệnh nhân biết mình có thể cần những xét nghiệm sàng lọc nào hoặc nhận thức được những rủi ro có thể xảy ra với họ. Nếu triệu chứng trở nên bất thường, kéo dài hơn một vài tuần, chẳng hạn như cơn đau không thuyên giảm, cơn đau đánh thức bệnh nhân về đêm, hoặc khối u xuất hiện bất thường không phải do chấn thương hoặc khả năng nào khác, tôi khuyên bệnh nhân nên đề cập những vấn đề này với bác sĩ của họ.

Bạn có thể tìm kiếm thêm thông tin ở đâu

Bệnh nhân và gia đình có thể tìm kiếm thông tin dành cho những người vượt qua căn bệnh ung thư ở trẻ em từ rất nhiều nguồn. Website cancer.net là một trong những nguồn cung cấp thông tin phong phú về các biến chứng/ảnh hưởng muộn của điều trị ung thư. Tôi nghĩ điều quan trọng nhất là để bệnh nhân cảm thấy rằng họ có quyền trao đổi với bác sĩ của về phương pháp điều trị trước đó và nó có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ hiện tại của họ như thế nào.

BS.TS. Phạm Nguyên Quý