Không may, tại Việt Nam có đến 50% bệnh tiểu đường không được chẩn đoán và điều trị, và khoảng 30% bệnh nhân đã có tổn thương mắt vào thời điểm tiểu đường được chẩn đoán lần đầu tiên.

Tiêu chuẩn y khoa toàn cầu hiện nay khuyến cáo tất cả bệnh nhân tiểu đường nên được khám mắt ít nhất một lần trong năm để tầm soát bệnh võng mạc do tiểu đường, bởi vì phương pháp điều trị chỉ có hiệu quả nhất khi được áp dụng sớm.

Tại phòng khám chuyên khoa Mắt American Eye Center, chúng tôi có thể ngăn tới 90% trường hợp mù lòa vì bệnh tiểu đường khi theo phác đồ điều trị quốc tế và Mỹ qua thuốc và phẫu thuật laser.

Bệnh lý Võng mạc tiểu đường là gì?

Khi bạn bị tiểu đường, cơ thể bạn không sử dụng và lưu trữ đường theo đúng cách nữa. Theo thời gian, tiểu đường gây tổn hại những mạch máu trên võng mạc, là lớp sợi thần kinh ở đáy mắt nhạy ánh sáng và giúp chuyển hình ảnh lên não. Tổn thương mạch máu được biết như là bệnh võng mạc tiểu đường.

Võng mạc bình thường

Bệnh lý Võng mạc tiểu đường

Bệnh võng mạc tiểu đường không tăng sinh (NPDR)

Là giai đoạn sớm của võng mạc tiểu đường. Trong giai đoạn này, những mạch máu nhỏ trong võng mạc bị dò rỉ máu và dịch, làm cho võng mạc bị phù hoặc hình thành những lắng đọng gọi là xuất tiết.

Phù hoàng điểm

Là tình trạng sưng phù vùng hoàng điểm, một vùng nhỏ nằm ở trung tâm võng mạc cho phép nhìn rõ nét chi tiết. Sự phù nề này là do dò rỉ dịch từ các mạch máu võng mạc. Đây là nguyên nhân thường gặp nhất gây mất thị lực.

Thiếu máu hoàng điểm

xảy ra khi các mạch máu nhỏ (mao mạch) bị tắt nghẽn. Nhìn mờ vì hoàng điểm không hoạt động tốt vì không được tưới máu đầy đủ. Đáng tiếc là chưa có phương pháp điều trị nào có hiệu quả trong trường hợp này.

Bệnh võng mạc tiểu đường tăng sinh (PDR)

xảy ra khi tiểu đường tiến triển nặng, các mạch máu võng mạc bị hư tổn nhiều và tắt nghẽn. Để bù đắp lại, võng mạc tăng sinh những mạch máu mới, mỏng manh hơn. Không may, những mạch máu mới này là những mạch máu bất thường và mọc ra trên bề mặt võng mạc, nên chúng không có vai trò tái cung cấp máu cho võng mạc.

Xuất huyết dịch kính

xảy ra khi những mạch máu mới này bị vỡ ra. Máu trong dịch kính, chất dạng keo trong suốt bên trong mắt, ngăn cản ánh sáng đến được võng mạc. Một lượng máu nhỏ sẽ gây hiện tượng ruồi bay, trong khi lượng máu nhiều có thể cản trở toàn bộ ánh sáng vào mắt, chỉ còn cảm giác sáng tối.

Bong võng mạc

Mạch máu mới cũng có thể tạo ra mô sẹo. Mô sẹo co rút, nhăn dúm và co kéo trên võng mạc, làm hình ảnh méo mó. Nếu co kéo nhiều, võng mạc vùng hoàng điểm có thể bị bong ra và gây mất thị lực.

Sẹo, bong võng mạc do tiểu đường

Điều trị

Điều trị bằng laser những mạch máu võng mạc bất thường và giảm nguy cơ chảy máu.Nếu xuất huyết dịch kínhkhông trong hết trong một thời gian 6 tháng, hoặc nếu có bong võng mạc, có chỉ định phẫu thuật cắt dịch kính. Trong phẫu thuật này, máu và mô sẹo được lấy đi, và laser điều trị để ngăn không cho hình thành mạch máu mới bất thường.

Laser điều trị võng mạc

Phẫu thuật cắt dịch kính

Người bệnh PDR đôi khi không có triệu chứng gì cho đến khi quá trễ để điều trị.

Do PDR thường không có triệu chứng, nếu bạn bị tiểu đường ở bất kỳ dạng nào, bạn nên đi khám mắt định kỳ bởi bác sĩ chuyên khoa mắt.

Theo BS Nam Trân Pham
Phòng khám chuyên khoa Mắt - American Eye Center