Hotline 24/7
08983-08983

Bệnh lý viêm tuyến nước bọt và vai trò của siêu âm chẩn đoán

Viêm tuyến nước bọt mang tai là một bệnh lý thường gặp vào mùa đông xuân, và gặp ở mọi lứa tuổi.

1. Dịch tễ

Viêm tuyến nước bọt mang tai là một bệnh lý thường gặp vào mùa đông xuân, và gặp ở mọi lứa tuổi.

Với triệu chứng lâm sàng: sưng đau vùng quanh tai và dưới hàm một hoăc hai bên, có thể nóng, đỏ tại chỗ. Toàn thân có thể sốt, buồn nôn, người mệt mỏi.

Các tuyến nước bọt trong cơ thể
Các tuyến nước bọt trong cơ thể

2. Các nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân gây nên bệnh, trong đó chủ yếu là:

- Vi rút: Đây là nguyên nhân gây ra bệnh quai bị, do 1 loại vi rut thuộc nhóm Paramyxo virus có tên Mumps virus, 1 loại bệnh truyền nhiễm lây qua đường hô hấp, tiến triển thành dịch thường gặp ở lứa tuổi thanh, thiến niên. Bệnh có thể gây ra các tổn thương ngoài tuyến nước bọt: Viêm não, viêm tụy, viêm tinh hoàn và buồng trứng ).

- Vi khuẩn: Thường gặp là loại Staphylococcus và Stretococcus…Lây truyền theo đường tiếp cận trực tiếp sau các bệnh lí nhiễm trùng răng miệng: bệnh lý viêm tai xương chũm, và viêm khớp thái dương-hàm…, bệnh chỉ gây tổn thương tại chỗ và không thành dịch).

- Nguyên nhân dị ứng sau sử dụng 1 số loại thuốc: thuốc chống trầm cảm, thuốc kháng histamin, các thuốc hóa trị liệu….

- Ngoài ra còn các nguyên nhân: nhiễm độc, nhiễm nấm, lao, các bệnh lí hệ thống…

3. Chẩn đoán bệnh

Triệu chứng cơ năng và thực thể

- Tuyến nước bọt mang tai hoặc dưới hàm hai bên to ra, có khi làm biến dạng mặt, mặt phình ra, cổ bạnh, cằm xệ.

- Da vùng tuyến mang tai bị sưng căng, bóng, sờ nóng đau, và không đỏ, ấn không lõm (đối với viêm tuyến nước bọt do vi rút), và đỏ, ấn lõm (đối với viêm tuyến nước bọt do vi khuẩn).

- Nước bọt ít, quánh.

- Lỗ ống Stenon viêm đỏ, hoặc có mủ chảy ra khi vuốt dọc ống tuyến (trong trường hợp nguyên nhân là vi khuẩn).

- Sưng hạch góc hàm.

- Các triệu chứng khác: Đau họng, đau hàm khi há miệng, khi nhai, nuốt, đau lan ra tai. Toàn thân có thể sốt, đau đầu, người mệt mỏi.

Các xét nghiệm

Xét nghiệm máu: Bạch cầu giảm, bạch cầu đa nhân trung tính giảm (đối với nguyên nhân do vi rút) và tăng (đối với nguyên nhân vi khuẩn), amylase máu và nước tiểu đều tăng.

4. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh và vai trò của siêu âm chẩn đoán

Có nhiều phương tiện chẩn đoán hình ảnh bao gồm siêu âm, X-quang không chuẩn bị, CT-scan và MRI. Trong đó siêu âm là phương tiện chẩn đoán đầu tay và quan trọng trong các tổn thương mô mềm vùng đầu mặt cổ. Nó có vai trò chẩn đoán xác định bệnh (tuyến nước bọt viêm) cũng như cung cấp dữ liệu cho chẩn đoán phân biệt quan trọng (phân biệt các khối u). Trong kỹ thuật này cần khảo sát toàn bộ vùng cổ để phát hiện các tổn thương kết hợp.

Hình ảnh siêu âm thường gặp trong viêm tuyến nước bọt:

- Viêm tuyến nước bọt cấp

Trong viêm cấp tính, các tuyến nước bọt thường to lên, cấu trúc giảm âm không đồng nhất, gồm các nốt giảm âm nhỏ và tăng sinh mạch trong nhu mô tuyến.

Hình ảnh siêu âm thường gặp trong viêm tuyến nước bọt
Hình ảnh siêu âm thường gặp trong viêm tuyến nước bọt

- Viêm tuyến nước bọt mạn tính:

Trong viêm mãn tính, các tuyến nước bọt có kích thước bình thường hoặc nhỏ đi, giảm âm, không đồng nhất, và thường không có tăng các dòng chảy của mạch máu trên siêu âm Doppler mầu.

Viêm tuyến nước bọt mạn tính
Viêm tuyến nước bọt mạn tính

- Abces tuyến nước bọt:

Tổn thương là các ổ giảm âm hoặc trống âm có tăng cường âm phía sau và các bờ không rõ, có thể dịch hóa trung tâm và các bọt khí nhỏ.

- Ngoài ra trong bệnh lý viêm tuyến nước bọt, các hạch bạch huyết xung quanh có thể to lên, tăng sinh mạch nhưng vẫn giữ cấu trúc âm đồng nhất.

5. Kết luận

Bệnh lý viêm tuyến nước bọt là loại bệnh lí thường gặp, có thể gây thành dịch và biến chứng nhiều cơ quan trong cơ thể. Việc phát hiện bệnh và chẩn đoán, điều trị sớm góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của cá nhân và cộng đồng. Siêu âm là một phương pháp đầu tay, đơn giản và dễ thực hiện ở tất cả các cơ sở y tế để chẩn đoán viêm tuyến nước bọt, góp phần chẩn đoán và điều trị bệnh sớm, ngăn ngừa các biến chứng!

Theo Khoa Chẩn đoán Chức năng
Bệnh viện TƯQĐ 108

Đối tác AloBacsi

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ

Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

hoàn toàn MIỄN PHÍ

Khám bệnh online

X