Hormone giúp kiểm soát rất nhiều quá trình quan trọng trong cơ thể, đặc biệt là quá trình trao đổi chất và quá trình sinh sản. Khi bị mất cân bằng hormone, cơ thể sẽ bị thiếu hoặc thừa một số loại hormone nhất định. Hormone thường có trong cơ thể với một lượng rất nhỏ nhưng tại tác động đến tất cả các hoạt động sống của cơ thể. Vì vậy,việc chỉ thiếu hoặc thừa một chút xíu hormone thôi cũng có thể gây nên những ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến cơ thể bạn.

Triệu chứng của tình trạng mất cân bằng hormone

Do hormone đóng rất nhiều vai trò trong cơ thể, nên triệu chứng của tình trạng mất cân bằng hormone cũng vô cùng đa dạng. Mất cân bằng hormone có thể gây ra những triệu chứng dưới đây:

- Tăng cân

- Mệt mỏi

- Tăng nhạy cảm với nhiệt độ nóng hoặc lạnh

- Khô da

- Táo bón hoặc đi đại tiện thường xuyên hơn

- Phù mặt

- Sụt cân không rõ nguyên nhân

- Tăng hoặc giảm nhịp tim

- Yếu cơ

- Thường xuyên đi tiểu

- Thường xuyên khát nước

- Đau cơ, căng cơ, cứng cơ

- Đau, cứng hoặc sưng các khớp

- Tóc mỏng hoặc dễ gãy

- Hay đói

- Trầm cảm

- Giảm ham muốn tình dục

- Lo lắng, lo âu hoặc dễ bị kích thích

- Nhìn mờ

- Vã mồ hôi

- Vô sinh

- Nổi bướu ở giữa 2 vai

- Mặt tròn

- Xuất hiện mảng da tím hoặc hồng

Triệu chứng đặc trưng ở phụ nữ

Hormone của nữ giới sẽ thay đổi một cách tự nhiên như một chức năng sinh lý bình thường của cơ thể trong thời gian người phụ nữ dậy thì, mang thai, cho con bú hoặc mãn kinh.

Ngoài những quá trình sinh lý gây nên những thay đổi hormone nói trên, ởphụ nữ, mất cân bằng hormone phổ biến nhất là hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).Triệu chứng mất cân bằng hormone đặc trưng của phụ nữ bao gồm:

- Chu kỳ kinh nguyệt ra nhiều máu hoặc bất thường

- Mọc lông tại các vị trí bất thường, như trên mặt, cằm hoặc tại các vị trí khác trên cơ thể

- Mọc mụn trên mặt, ngực hoặc lưng trên

- Tăng cân hoặc khó giảm cân

- Rụng tóc

- Xạm da, đặc biệt là da tại các nếp gấp, ví dụ như nếp gấp tại hang, và dưới vú

- Khô âm đạo

- Đau khi quan hệ tình dục

- Vã mồ hôi ban đêm 

Testosteron đóng một vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của nam giới. Nếu nam giới không sản xuất ra đủ testosterone, thì sẽ xuất hiện rất nhiều triệu chứng mất cân bằng hormone, bao gồm:

- Phát triển các mô vú, căng tức vú

- Giảm khối cơ

- Rối loạn cương dương, hoặc giảm ham muốn tình dục, hoặc vô sinh

- Giảm mọc râu và lông trên cơ thể

- Loãng xương

- Khó tập trung

- Bốc hỏa

- Triệu chứng đặc trưng ở trẻ em

Tuổi dậy thì là khoảng thời gian mà cả nam giới và nữ giới sẽ bắt đầu sản xuất ra hormone sinh dục. Trẻ em có thể mắc phải chứng giảm năng tuyến sinh dục và sẽ xuất hiện các triệu chứng như:

Ở các bé trai:

- Khối cơ không phát triển

- Giọng không trầm hơn

- Lông mọc thưa thớt

- Dương vật và tinh hoàn phát triển kém

- Chân và tay phát triển quá mức so với thân người

- Chứng vú to ở nam giới

Ở bé gái

- Không có chu kỳ kinh nguyệt

- Vú không phát triển

- Cơ thể không phát triển

Nguyên nhân gây mất cân bằng hormone

Có rất nhiều nguyên nhân gây mất cân bằng hormone. Nguyên nhân sẽ khác nhau phụ thuộc vào loại hormone bị mất cân bằnghoặc tuyến/cơ quan bị ảnh hưởng.

Các nguyên nhân gâymất cân bằng hormone bao gồm:

- Tiểu đường

- Suy giáp

- Cường giáp

- Giảm năng tuyến sinh dục

- Hội chứng Cushing

- Viêm tuyến giáp

- Tăng chức năng hạch giáp

- Trị liệu hormone

- Khối u (lành tính hoặc ác tính)

- Tăng sản thượng thận bẩm sinh

- Rối loạn ăn uống

- Dùng thuốc

- Căng thẳng

- Suy thượng thận

- Khối u tuyến yên

- Chấn thương

Điều trị mất cân bằng hormone

Điều trị mất cân bằng hormone sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân. Các lựa chọn điều trị phổ biến bao gồm:

- Trị liệu estrogen: nếu bạn mắc phải các triệu chứng khó chịu của tình trạng mãn kinh như bốc hỏa, bác sỹ sẽ có thể kê cho bạn sử dụng estrogen liều thấp. Estrogen âm đạo: nếu bạn bị khô âm đạo hoặc đau khi quan hệ tình dục, bạn có thể muốn dùng estrogen dạng kem bôi, viên uống hoặc dạng đặt.

- Trị liệu testosterone: sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung testosterone

- Trị liệu hormone tuyến giáp

Ngoài ra, có thể sử dụng một số loại thuốc như Flibanserin (Addyi) – điều trị giảm ham muốn tình dục, hoặc Eflornithine (Vaniqa) – điều trị tình trạng mọc lông trên mặt ở nữ giới.

Cần lưu ý rằng các trị liệu hormone rất khó khăn và luôn luôn phải theo dõi và điều chỉnh kịp thời bởi các bác sỹ chuyên khoa. Hãy tuân theo mọi chỉ định của bác sỹ điều trị về chế độ điều trị, khám định kỳ cũng như các lưu ý trong lối sống, chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng.