Hotline 24/7
08983-08983

Ăn tóc - chứng bệnh tâm thần

Một bản tin truyền hình mới đây đưa tin: Bé gái N.P.A.T, 6 tuổi, ở Long An, vừa được BV Nhi đồng TPHCM phẫu thuật lấy khối tóc nặng gần 1kg trong dạ dày.

Búi tóc hình dạ dày của bé Miller, 6 tuổi ở Liverpool, Anh
Búi tóc hình dạ dày của bé Miller, 6 tuổi ở Liverpool, Anh

Gia đình nói rằng, từ hơn 3 năm trước, tóc bắt đầu dài, thấy cháu khi xem tivi thường giật tóc đưa vào miệng nhai. Nghĩ rằng thói quen trẻ con vô hại nên gia đình cũng mặc, nhưng bé nhổ tóc ăn ngày một nhiều đến mức hói đầu. Thấy không ổn, gia đình khuyên bảo nhiều nhưng bé vẫn lén giật tóc ăn và ăn cả tóc rụng của người khác. Gần đây, cháu đau bụng từng cơn, tăng dần, đã điều trị ở phòng mạch tư nhưng những cơn đau không giảm, mỗi ngày một dữ dội và dài hơn, ói ra dịch mật màu xanh. Bé đến BV Nhi đồng TPHCM khi bụng chướng căng, đau dữ dội từng cơn, ói ra dịch màu xanh. Khám lâm sàng nghi ngờ tắc ruột... và chẩn đoán hình ảnh cho thấy trong dạ dày bé có búi tóc lớn, chỉ định mổ cấp cứu. BS Tạ Huy Cần cho biết, búi tóc rất to, nặng gần 1kg, làm tắc nghẽn hoàn toàn đường thức ăn từ dạ dày xuống ruột, may là chưa hoại tử, thủng ruột.

Bé T mắc hội chứng Rapunzel

Do đuôi búi tóc ở một số ca chuyển thành màu vàng vì tác dụng của dịch mật, cộng với ý tưởng lãng mạn làm các BS liên tưởng đến làn tóc của công chúa tóc mây trong cổ tích Grim, nên đã đặt tên cho bệnh là Rapunzel. Hội chứng Rapunzel (ăn tóc - trichophagia) được BS Vaughan, người Canada, thông báo đầu tiên trên y văn thế giới năm 1968, là một bệnh lý hiếm gặp: Người bệnh ăn tóc của mình và lâu dần những sợi tóc kết thành búi (trichobezoar) trong dạ dày, búi tóc có thể có đuôi kéo dài qua tá tràng xuống ruột non. Khi đó, 85 - 95% bệnh nhân đau bụng, nôn, viêm dạ dày, giảm cân nhanh, táo bón, tiêu chảy; một số ca thủng ruột dẫn đến nhiễm trùng ổ bụng hoặc máu, tử vong (4%). Bệnh gặp nhiều nhất ở nữ dưới 20 tuổi (70%), được lý giải liên quan đến cảm xúc, một quá trình tâm lý ưu thế ở nữ; thế giới ghi nhận bệnh nhân nhỏ tuổi nhất là bé gái mới đi chập chững và lớn tuổi nhất là đàn ông tiền lão, 55 tuổi; thống kê thế giới thấy bệnh được phát hiện nhiều ở trẻ dưới 6 tuổi. Hiện chưa rõ nguyên nhân của bệnh nhưng người ta cho rằng có khiếm khuyết trí tuệ và rối loạn tâm thần, do thường thấy hai rối loạn tâm thần đặc biệt ở người ăn tóc là Hội chứng nhổ tóc bệnh lý (Trichotillomania) và Hội chứng thèm ăn đồ kỳ quặc (Pica). Người Trichotillomania luôn có xung động (hành vi buộc phải thực hiện, không thể cưỡng lại) và rất dễ chịu, thỏa mãn khi đã nhổ tóc, họ gặm nhấm hay chà xát sợi tóc trên lưỡi và thấy được thư giãn. Tỉ lệ lưu hành tật nhổ tóc khoảng 0,6 - 13%, tuy nhiên hầu hết chứng nhổ tóc lành tính nên tự khỏi. Tần suất gia tăng ở những người hay lo âu và dễ xúc động mà tâm thần học gọi là loại hình thần kinh “nghệ sĩ”. Tóc ở trán, thái dương bị nhổ nhiều nhất; có khi cả lông mi, lông mày. Biểu hiện thường xuất hiện trong giờ giải lao ở lớp, lúc xem truyền hình hoặc lúc sắp chìm vào giấc ngủ. Bố mẹ ít khi để ý đến hành vi của trẻ. Tật nhổ tóc ở nhiều trẻ bị “kích hoạt” khi phải nhập viện hoặc can thiệp y tế, lúc gặp khó khăn ở trường hay căng thẳng ở gia đình: Bất hòa nghiêm trọng giữa anh, chị, em ruột; quan hệ cha mẹ và con cái rạn nứt. Thường song hành rối loạn lo âu và gia tăng mức độ căng thẳng trước lúc nhổ tóc hoặc khi cố gắng cưỡng lại. Khi tật nhổ tóc xảy ra ở người lớn, một số nhà tâm thần học cho là rối loạn ám ảnh cưỡng bức. Tật nhổ tóc tiến triển mạn tính, có nhiều đợt tăng, giảm. Người bệnh trung bình tốn khoảng 1 - 3 giờ mỗi ngày cho việc nhổ tóc. Hậu quả mất nhiều tóc tạo ra cảm xúc đau khổ và hổ thẹn, làm tổn thương, mất mát các quan hệ tình cảm và công việc. Người nhổ tóc luôn lo lắng bị phát hiện và ngại đi khám bệnh vì sợ hành vi của mình bị chỉ trích.

Khoảng 20% người Trichotillomania ăn tóc ngay khi nhổ và 25% trong số này có “quả bóng tóc” trong dạ dày. Người Pica có xung động ăn những thứ phi thực phẩm như đất sét, giấy, xà phòng, vải, len, sỏi... và cả tóc. Pica, lấy ý tưởng từ chữ "magpie" - chỉ thói quen ăn tạp của loài chim Ác là, thường gặp ở trẻ em, phụ nữ có thai, những người tự kỷ hoặc trì trệ trí tuệ. Các nhà khoa học có nhiều giả thuyết về hai hội chứng này như bị đói một thời gian dài; chấn động tâm lý từ thơ ấu; gặp căng thẳng quá mức; có thể do tập tục văn hóa kỳ lạ của một bộ phận người: Một số vùng ở Ấn Độ, Châu Phi, Mỹ cho rằng ăn đất sét sẽ có lợi cho thể chất lẫn tinh thần; ở Việt Nam cũng có người chửa, đẻ ăn đất vách, uống nước tiểu trẻ em... Những người này có chung một rối loạn là thiếu sắt hoặc mắc bệnh Celiac - mẫn cảm (không dung nạp) gluten, một loại protid có trong ngũ cốc. Bệnh có các triệu chứng không đặc trưng là: Khó chịu, bẳn gắt hoặc trầm cảm; thiếu máu; khó tiêu; tiêu chảy triền miên; đau bụng, đầy hơi, phình bụng; chuột rút; đau khớp xương; nổi mề đay trên da (đôi khi là mụn phỏng nước); loét miệng; rụng răng hoặc loãng xương; cảm giác kim châm hoặc kiến bò ở cẳng chân, bàn chân; sụt cân; gầy yếu, xanh xao; mệt mỏi, đuối sức; phân hơi lỏng hoặc lỏng, có mùi hôi khác thường hoặc màu xám xịt, trông như có dầu (thực chất là mỡ) và bọt; trẻ em chậm lớn; loãng xương. Đã ghi nhận nhiều ca được cung cấp đủ sắt hoặc chữa khỏi Celiac thì bệnh nhân cũng khỏi luôn chứng ăn tóc?

Những ca bệnh điển hình

Tháng 2 năm ngoái, bé gái P.T.T, 6 tuổi, ở Đồng Nai, suy dinh dưỡng, chỉ nặng 13 kg, được các BS BV Nhi Đồng 1, TPHCM phẫu thuật lấy búi tóc đường kính 12cm trong dạ dày, có đuôi dài hơn 40cm xuống ruột non. Dù là bệnh hiếm nhưng chỉ trong tháng 2 này BV Nhi Đồng 1, TPHCM đã nhận bốn trẻ mắc Rapunzel và 3 năm qua đã có 10 ca trẻ ăn tóc. Bé gái N, 5 tuổi, ở Bình Thuận, có thói quen ăn tóc của mình và tóc nhặt dưới đất từ lúc 2 - 3 tuổi, khi ăn kẹo caosu nuốt luôn cả bã. Đến khi bé kêu đau bụng, ăn vào là ói, gia đình mới đưa đến BV Bình Thuận, BS nghi dị vật dạ dày nên chuyển tuyến. BV Nhi đồng 2 đã lấy ra từ dạ dày bé búi tóc quấn với bã kẹo cao su khoảng 200gr.

Không chỉ nuốt tóc của mình, Kavita Kumari, 15 tuổi (Ấn Độ) còn thường xuyên nhổ tóc của bạn bè trong lớp và mọi người xung quanh để ăn. Dần dần, cô bé mất hứng thú ăn uống bình thường, thường xuyên đau bụng, nôn ói, bụng ngày càng phình ra, thường xuyên đau. Lo lắng, cha mẹ đưa em đến mấy thầy lang, họ đều cho em uống thuốc giảm đau. Khi bệnh tình nghiêm trọng, không uống được cả nước, cha đưa em đến BV Siddharth. Cô bé yếu ớt, suy dinh dưỡng, không thể đứng vững một mình vẫn phải chịu phẫu thuật hơn 2 giờ để lấy dải tóc dài 1,52 m trong dạ dày, ruột non, các tạng này đã tổn thương nghiêm trọng!

Ayperi Alekseeva, 18 tuổi, được bố mẹ đưa tới BV thị trấn Batken, tây nam Kyrgyzstan, trong tình trạng đau bụng quằn quại. Chụp X quang phát hiện một khối màu đen trong bụng. Các BS phẫu thuật lấy ra một búi tóc quấn chặt vào nhau, nặng khoảng 4 kg trong bụng cô, họ nói nếu không mổ cấp cứu, cô có thể sẽ chết. GS Bahadir Bebezov, trưởng kíp mổ và các đồng nghiệp nói chưa từng thấy búi tóc trong bụng nào lớn đến thế. GS Bebezov cho biết, người nhà đưa Ayperi đến viện khi đã gầy yếu, xanh xao và không ăn uống được gì; tới viện, cô ấy thậm chí còn không uống được nước, như thế là quá muộn và nguy hiểm. Ayperi có “thói quen” nhai chân tóc, ăn cả những sợi len nhặt trên thảm ở nhà. Các BS nói, ngoại trừ thói quen tai hại trên, Ayperi “khỏe mạnh” về mặt tâm lý!? Ayperi hứa sẽ không bao giờ nhai chân tóc nữa.

Jasmine Beever, thiếu nữ 16 tuổi, ở Mỹ, không có được may mắn như vậy! Khi đang ở trong giảng đường trường đại học, em có biểu hiện rất mệt mỏi và mất tỉnh táo, cô bé lập tức được đưa đến BV... Các BS rất ngạc nhiên vì em bị viêm màng bụng (màng mỏng che phủ thành bụng và bao bọc các cơ quan) nhưng chỉ sốt nhẹ (thông thường sốt rất cao và đau nặng toàn ổ bụng). Họ khẳng định tóc gây ra vết loét ở đoạn đầu ruột non, tiến triển đến thủng ruột, gây viêm màng bụng, một phần các cơ quan, bộ phận xung quanh vết thủng bị hoại tử làm nhiễm độc trầm trọng; da của em bắt đầu nổi đầy những vết mẩn đỏ... Được hồi sức tích cực nên sau khoảng 15 phút nhập viện em “có vẻ” như khá hơn. Nhưng viêm màng bụng là bệnh cảnh nhiễm độc toàn thân rất nặng, tất chết nếu không phẫu thuật để xử lý nguyên nhân gây viêm, lau rửa ổ bụng, cộng với thuốc kháng sinh cực mạnh, liều cao. Khi các BS còn đang chuẩn bị để phẫu thuật thì em đã tử vong, rất nhiều người sốc nặng... Bạn thân của Jasmine Beever nói, đã từ lâu, vẫn thấy Beever ngậm và nhai tóc của mình!

Bệnh chữa bằng liệu pháp tâm lý, không có thuốc!

Theo Lao động

Đối tác AloBacsi

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ

Để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

Đăng ký nhận bản tin sức khoẻ để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình

hoàn toàn MIỄN PHÍ

Khám bệnh online

X