Trang chủ

Alzheimer, mất trí và mãn kinh

Bạn bước vào tuổi mãn kinh và thỉnh thoảng bạn quên mất tên một người thân hoặc không nhớ ra đã để chìa khóa ở đâu? Nếu có, đó chính là biểu hiện của suy giảm trí nhớ, và điều này không chỉ xảy ra với riêng bạn. Đa số những phụ nữ trung niên đều sẽ trải qua tình trạng suy giảm trí nhớ, đặc biệt là trước hoặc trong quá trình mãn kinh.

Ít nhất một nửa số người Mỹ trên 65 tuổi nói rằng hiện tại họ hay quên hơn khi họ còn trẻ. Suy giảm trí nhớ là một trong những biểu hiện của quá trình lão hóa bình thường, nhưng đôi khi, đó có thể là dấu hiệu của chứng mất trí hoặc bệnh Alzheimer.

Chứng mất trí là một thuật ngữ thông dụng để chỉ việc mất trí có ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày. Bệnh Alzheimer là dạng mất trí phổ biến nhất, đặc trưng bởi các vấn đề về trí nhớ và phối hợp hoạt động nghiêm trọng, thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Cũng như việc mất trí thông thường và các dạng mất trí khác, bệnh Alzheimer có thể gây ra những thay đổi bên trong não bộ. Theo Tổ chức Alzheimer của Mỹ, bệnh Alzheimer chiếm khoảng 60-80% số ca mất trí. Đó là một căn bệnh tiến triển, nghĩa là bệnh sẽ diễn biến xấu đi theo thời gian.

Các dạng mất trí khác bao gồm bệnh Parkinson và bệnh Huntington.

Hiểu được sự khác biệt giữa việc hay quên thông thường và chứng bệnh mất trí nguy hiểm này không phải dễ.

Vì sao lão hóa lại gây nên chứng hay quên?

Khi con người già đi, rất nhiều sự thay đổi sẽ ảnh hưởng đến chức năng của các phần khác nhau của cơ thể, bao gồm cả não bộ. Những thay đổi về mặt hóa học và sinh lý trong não bộ có thể làm bạn cảm thấy khó khăn hơn khi phải học một kỹ năng mới, khi phải nhớ một thông tin chính xác.

Một thay đổi đáng kể khác của cơ thể và có thể gây ra việc hay quên trong thời kỳ mãn kinh là sự suy giảm hoocmôn. Estrogen là một hoocmôn có thể ảnh hưởng đến trí nhớ, giúp bạn điều chỉnh nồng độ của các loại hoocmôn khác, ví dụ như cortisol, và có ảnh hưởng đến việc các chất hóa học trong não làm việc như thế nào.

Tiền mãn kinh và mãn kinh khiến lượng estrogen của cơ thể giảm đi, do vậy, estrogen sẽ không kiểm soát được lượng cortisol một cách chính xác. Điều này gây ra những sai sót hay gặp trong não bộ, ví dụ như việc hay quên ngắn hạn. Suy giảm estrogen cũng có thể gây ra lo âu, trầm cảm, mất ngủ, từ đó dẫn đến các vấn đề về trí nhớ.

Làm thế nào để cải thiện trí nhớ?

Hay quên có thể là một phần bình thường của tuổi già, nhưng đôi khi, việc này sẽ khiến cuộc sống của bạn gặp rắc rối. Nếu các vấn đề về trí nhớ của bạn làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn, có thể bạn sẽ muốn trao đổi về liệu pháp thay thế hoocmôn với bác sĩ.

Mục tiêu của liệu pháp thay thế hoocmôn là cung cấp một giải pháp ngắn hạn để làm chậm một số thay đổi của cơ thể trong quá trình mãn kinh. Dùng estrogen liều thấp, hoặc đôi khi là dùng phối hợp estrogen với các loại hoocmôn khác như progesteron có thể làm giảm cường độ của các triệu chứng mãn kinh phổ biến, ví dụ như:

- Hay quên
- Bốc hỏa
- Vã mồ hôi vào ban đêm
- Thay đổi cảm xúc

Liệu pháp thay thế hoocmôn cũng có thể làm xương chắc khỏe hơn. Tuy nhiên, Estrogen không được coi là giải pháp lâu dài để điều trị các vấn đề thông thường về trí nhớ do tuổi già, bởi estrogen có thể sẽ làm tăng nguy cơ phát triển một số bệnh khác như:

- Chứng mất trí
- Bệnh tim
- Đột quỵ
- Hình thành cục máu đông
- Ung thư vú

Thêm vào đó, liệu pháp thay thế hoocmôn không nên dùng với phụ nữ có tiền sử:

- Mắc một số loại ung thư, ví dụ như ung thư vú và ung thư buồng trứng
- Tiền sử có cục máu đông
- Đột quỵ

Do vậy, hãy hỏi ý kiến bác sĩ về việc liệu pháp thay thế hoocmôn có thích hợp với bạn không. Không tự ý dùng bất cứ một liệu pháp thay thế hoocmôn nào, kể cả các thực phẩm chức năng bổ sung hoocmôn khi chưa được sự cho phép của bác sỹ.

(...) còn tiếp

Theo ThS.BS Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam
Healthline/Alzheimer.org