Chăm sóc bệnh nhân thư đường tiêu hóa

Trong đó, đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu là những triệu chứng thường gặp ở đường tiêu hóa, thường do các nguyên nhân dưới đây:

1. Ăn uống không hợp lý: Ăn nhiều chất béo, gia vị; sử dụng chất kích thích như rượu, bia, cafe, thuốc lá … gây rối loạn vận động ống tiêu hóa. Ăn uống quá nhanh, nhai không kỹ, nuốt vội vàng. Loạn khuẩn trong đường tiêu hóa làm cho thức ăn không đủ men để chuyển hóa thức ăn gây ứ đọng, lên men và sinh hơi.

2. Rối loạn tiêu hóa, thức ăn xuống ruột chậm. Thời gian tiêu hóa thức ăn ở dạ dày và hấp thu ở ruột non thông thường từ 3 - 5 giờ đồng hồ. Nếu quá thời gian đó mà thức ăn vẫn chưa được tiêu hóa sẽ sinh ra chướng bụng; thậm chí có nguy cơ tiêu chảy.

3. Do các bệnh lý về đường tiêu hóa như: viêm loét dạ dày tá tràng, hẹp hang vị, ung thư dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, hội chứng ruột kích thích, rối loạn tiêu hóa chức năng, táo bón mãn tính. Chướng bụng còn xuất phát từ các bệnh lý nguy hiểm khác: tắc ruột, do nhiễm ký sinh trùng Giardia, bệnh Crohn - một bệnh viêm mãn tính ở đường ruột, tăng trưởng vi khuẩn quá mức ở ruột, kém hấp thu.

4. Tác dụng phụ của một số loại thuốc như: Kháng sinh, giảm đau kháng viêm, tiểu đường, huyết áp, thuốc tránh thai…, gây ra đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu.

5. Ngoài ra, những người hay lo âu, thần kinh căng thẳng, gặp nhiều stress cũng có thể gây ra những triệu chứng này.

Khi người bệnh có các dấu hiệu như ăn không ngon, mới ăn ít đã thấy no, bụng phình chướng, nuốt thức ăn hay bị nghẹn, nôn và buồn nôn, cảm giác khó chịu, đau, ợ hơi, trung tiện, sôi bụng, táo bón, rối loạn đại tiện, đi ngoài ra máu cần chú ý đây là cảnh báo bệnh lý đường tiêu hóa.

Để xác định được nguyên nhân triệu chứng gây chướng bụng, đầy hơi, cần rà soát những thói quen không tốt trong ăn uống và sinh hoạt hàng ngày.

Để có một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, cần lựa chọn thực thẩm có tính kiềm, có khả năng trung hòa axit: thực phẩm từ tinh bột như bánh mì hay bột yến mạch, hay đạm dễ tiêu… vì các thực phẩm này giúp tránh sự bào mòn lớp nhầy trong dạ dày của axit, hạn chế các nhịp cơ thắt thực quản có axit trào lên.

Hạn chế thực phẩm kích thích tăng tiết axit hay kích thích cơ thắt dưới thực quản: hoa quả, hàm lượng axit cao (chanh, cam, dứa…), nước có ga, thức ăn cay, nóng, chocolate…

Cần kiêng rượu bia, cà phê, thuốc lá. Không mặc quần áo quá chật, không ăn quá no, không ăn muộn vào buổi tối, không cúi quá lâu, không nằm trong 2 giờ sau khi ăn, không uống quá nhiều nước trong khi ăn. Ngủ nằm đầu cao 15 cm so với chân.

Giảm cân nếu thừa cân, béo phì.

Trong những trường hợp bị đầy hơi, chướng bụng tái phát nhiều lần, giảm cân không rõ nguyên nhân, đau bụng, đi đại tiện ra máu, sốt không rõ nguyên nhân, nôn ói kéo dài, người bệnh cần nhanh chóng đến gặp các bác sĩ.