Báo cáo giám sát toàn cầu của Tổ chức Y tế thế giới cho thấy tình trạng đề kháng kháng sinh đã xảy ra ở khắp mọi nơi và có khả năng ảnh hưởng đến bất kỳ ai, ở mọi lứa tuổi, ở bất kỳ quốc gia nào nếu không triển khai có hiệu quả chương trình hành động chống lại tình trạng đề kháng kháng sinh.

1. Đề kháng kháng sinh là gì?

Đề kháng kháng sinh là khả năng của một vi sinh vật (vi trùng, vi-rút và một số ký sinh trùng) ngăn chặn tác dụng của một thuốc chống lại nó (như kháng sinh, thuốc kháng vi-rút và thuốc chống sốt rét). Hậu quả là, các phương pháp điều trị chuẩn trở nên không hiệu quả, vi sinh vật gây bệnh vẫn tồn tại và có thể lan sang người khác.

2. Kháng thuốc là một vấn đề toàn cầu

Trong những năm qua, việc sử dụng và lạm dụng thuốc kháng sinh đã làm tăng số lượng và chủng loại vi khuẩn kháng thuốc. Do đó, nhiều bệnh truyền nhiễm có thể một ngày nào đó sẽ trở nên không kiểm soát được. Với sự phát triển của thương mại và du lịch toàn cầu, các vi sinh vật kháng thuốc có thể lây lan nhanh chóng đến bất kỳ nơi nào trên thế giới.

Dịch bệnh sẽ lây lan khi kháng sinh kháng thuốc

3. Tại sao vi khuẩn kháng thuốc

Kháng thuốc là một hiện tượng tiến hóa tự nhiên. Khi vi sinh vật được tiếp xúc với một kháng sinh, hầu hết các sinh vật sẽ chết, nhưng vẫn để lại vi khuẩn đề kháng với kháng sinh. Sau đó, tình trạng đề kháng của những vi khuẩn này sẽ truyền lại cho các thế hệ con, cháu của chúng.

4. Sử dụng kháng sinh không thích hợp làm trầm trọng thêm khả năng kháng thuốc

Việc sử dụng kháng sinh không thích hợp sẽ thúc đẩy sự phát triển tình trạng kháng thuốc. Dùng kháng sinh quá liều, không đủ liều, dùng sai chỉ định đều góp phần làm nặng thêm tình trạng kháng thuốc. Để đảm bảo bệnh nhân được sử dụng kháng sinh đúng liều lượng kháng sinh thích hợp đòi hỏi phải có hành động từ người kê đơn, dược sĩ và người phân phối thuốc, ngành dược phẩm, cộng đồng và người bệnh, cũng như các nhà hoạch định chính sách.

5. Thiếu thuốc có chất lượng góp phần làm gia tăng tình trạng kháng thuốc

Một số nước có hệ thống kiểm chuẩn đảm bảo chất lượng thuốc còn yếu. Điều này có thể dẫn đến tồn tại các loại thuốc có chất lượng kém, làm người bệnh không nhận được nồng độ thuốc tối ưu khi sử dụng, do đó tạo điều kiện cho sự kháng thuốc phát triển. Ở một số nước, do nguồn cung cấp kháng sinh không đủ, người bệnh không được sử dụng thuốc theo đúng lộ trình điều trị hoặc phải tìm giải pháp thay thế có thể bao gồm các loại thuốc không đạt chuẩn.